2016-07-04

Nowe portowe regulacje

Rada Unii Europejskiej przyjęła ustalenia tzw. III pakietu portowego. Nowe przepisy, przygotowane przez Parlament Europejski, mają zapewnić łatwiejszy dostęp do usług portowych w UE oraz przejrzystość finansową portów. Regulacje obejmą  319 portów działających w ramach transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) i pełniących kluczową rolę, jeśli chodzi o wymianę handlową zarówno wewnątrz UE, jak i między Unią a krajami trzecimi. W Polsce dotyczy to portów w Gdańsku i Gdyni oraz zespołu portowego Szczecin – Świnoujście.

Nowe przepisy mają przede wszystkim zwiększyć przejrzystość opłat za korzystanie z usług oraz infrastruktury portowej. Jasna i precyzyjna informacja o opłatach portowych ma zapobiegać nieuzasadnionemu podnoszeniu cen oraz korzystnie wpłynąć na zwiększenie wymiany handlowej.

Najwięcej emocji budziły jednak zapisy dotyczące wolnego dostępu do usług portowych, które pojawiały się w pierwotnych wersjach dokumentu. Polskie porty bały się, że nie poprawi on ich konkurencyjności, za to umożliwi wejście na nasz rynek dużych firm zachodnich, z Hamburga czy Rotterdamu, które w sytuacji przetargów będą w lepszej sytuacji niż mniejsze polskie firmy, którym przypadnie rola podwykonawców. Ostatecznie zapisy o wolnym dostępie zastąpione zostały przepisami ramowymi, które określają warunki dostępu do usług portowych w UE.

Polski rząd i reprezentanci sektora portowego, którzy solidarnie protestowali przeciwko wcześniejszym regulacjom, uznają, że obecny projekt wprowadzający generalne zasady organizacji działalności usługowej w portach i odnoszący szczegółowe regulacje do ustawodawstwa krajowego, nie stwarza zagrożeń dla sprawnego funkcjonowania portów morskich. Narasta także akceptacja dla rozwiązań proponowanych w obszarze udzielania pomocy publicznej portom morskim na cele rozwoju i modernizacji infrastruktury.

Jak stwierdzili urzędnicy KE, wzięto bowiem pod uwagę zróżnicowanie europejskiego sektora portowego oraz uwarunkowania obowiązujące w każdym państwie członkowskim. Dlatego uznano, że krajowe ustalenia dotyczące usług portowych pozostaną w mocy, a zarządcy portów będą mogli w niektórych sytuacjach ograniczyć liczbę usługodawców oraz nakładać na nich minimalne wymagania w zakresie świadczenia usług.

Ostateczna wersja nowych przepisów musi zostać formalnie zatwierdzona najpierw przez PE, a potem przez Radę UE. Procedura powinna się zakończyć się jeszcze w 2016 r., a nowe przepisy wejdą w życie 20 dni po opublikowaniu ich w Dzienniku Urzędowym UE. Nie wpłyną na kształt obowiązujących już kontraktów podpisanych na czas określony. Natomiast w przypadku umów zawartych na czas nieokreślony, umowy będą musiały zostać dostosowane do nowych przepisów do lipca 2025 r.

Zagadnienia związane z pakietem portowym będą poruszane w trakcie panelu Porty Morskie w ramach Forum Gospodarki Morskiej Gdynia 2016.

Tekst opracowany został przy współpracy z czasopismem "Namiary na Morze i Handel".

fot. W. Jakubowski